Jean Gebser en zijn vijf bewustzijnsstructuren

Dit is een inleiding tot het baanbrekende werk van Jean Gebser en zijn vijf bewustzijnsstructuren, die een diepgaande invloed hadden op latere schrijvers als Ken Wilber.

Jean Gebser noemt deze structuren ‘mutaties’ in plaats van niveaus of stadia. In zijn enorme werk The Ever-Present Origin traceert hij hun chronologische ontstaan ​​via culturele verschijnselen als kunst, wetenschap en filosofie, in plaats van via de individuele menselijke levensduur. Mijn artikelen over Spiraalvormige dynamiek, ego-ontwikkeling en hoogten van ontwikkeling kunnen helpen verhelderen hoe deze verschijnen tijdens de individuele levensduur.

Voordat we naar de drie belangrijkste perspectieven en de vijf structuren van bewustzijn kijken, zullen we enkele van de belangrijkste principes bespreken die ten grondslag liggen aan Gebsers formulering. Het is van cruciaal belang om ze in gedachten te houden als we de structuren zelf onderzoeken.

Achtergrond van Jean Gebser en de structuren van het bewustzijn

Jean Gebser: Leven en context

Gebser leefde van 1905 tot 1973 en publiceerde zijn magnum opus, The Ever-Present Origin, tussen 1949 en 1952, precies in de nasleep van een van de grootste catastrofes van de mensheid. Hij zag de mensheid begrijpelijkerwijs als in een grote crisis, en Jeremy Johnson's hedendaagse schrijven over Gebser deelt zijn gevoel.

Zijn filosofie is doortrokken van fatalistische ondertonen en een gevoeligheid voor hiërarchie en rangorde. Het is van cruciaal belang om dit in gedachten te houden als we zijn werk over de structuren van het bewustzijn samenvatten.

Architecturale en artistieke invloeden

Jean Gebser bestudeerde de uitdrukking van elk van de drie belangrijkste perspectieven en elke structuur van bewustzijn in de cultuur door de eeuwen heen. Veel van zijn bevindingen zijn gebaseerd op de kunst die hij bestudeerde.

Het Unperspectival komt bijvoorbeeld voor in kunst uit het paleolithicum, het neolithicum en zelfs de middeleeuwen. Scènes zijn vlak en enigszins levenloos. De lucht wordt altijd afgebeeld als een ‘gewelfde sterrengrot’. Gewelven en kolommen zijn er in overvloed.

In de perspectivische kunst vinden we bustes van keizers en heersers, die overeenkomen met de opkomst van de individuatie. Het zelf nu kijkt uit op de wereld. Er is meer perspectief, diepgang en realisme.

Jean Gebser vindt het aperspectival treffend vertegenwoordigd in het werk van Picasso, dat multiperspectief is en tijd omvat. We kunnen alle kanten tegelijk zien en Er zijn meerdere dimensies van tijd aanwezig.

Als versleten mutaties verwelken en afsterven, is er vaak sprake van een catastrofe. Met nieuwe bloei van de volgende mutatie zijn er uitbarstingen van culturele expressie in de gedeelde cultuur. Wij gaan aan de slag met het uitwerken en realiseren van de volgende mutatie.

Toch zijn deze bewustzijnsstructuren niet louter historische verschijnselen, en ze zijn te diffuus om zich te beperken tot specifieke gebeurtenissen of keerpunten. Terwijl ze zich manifesteren als gebeurtenissen en trends, ze overstijgen ze.

Jean Gebser en zijn bewustzijnsstructuren: niet-ontwikkelingsgericht

Jean Gebser noemt deze bewustzijnsstructuren ‘mutaties’ en verzet zich tegen het definiëren ervan als ‘stadia’ of ‘niveaus’, waarbij hij beweert dat dit een perspectivische, lineaire benadering is. In plaats daarvan ziet Gebser dat alle structuren latent in ons aanwezig zijn. ongeacht wat onze huidige dominante structuur is.

Hij beschouwt ze als niet-lineair, als tijdloos, als mutaties die in de eerste plaats bij ons opkomen, en niet die wij bereiken of bereiken. Oprichter van de Jean Gebser Society, Jeremy Johnson, propageert deze visie ook en pleit tegen moderne ontwikkelingsformuleringen.

Ik vermoed dat de context waarin Gebser Ever-Present Origin schreef een aanzienlijke invloed heeft gehad op zijn afwijzing van ontwikkeling en hiërarchie, gegeven hoe destructief hun manifestaties aan het begin van de 20e eeuw waren.

Zoals vaak het geval is in werk dat lastige, paradoxale thema's behandelt, schuilt er een zekere mate van hypocrisie in het werk van Gebser, en bij uitbreiding ook in dat van Johnson. Ze ontkennen de hiërarchie in de structuren, terwijl ze onbewust de integrale structuur aanprijzen en de rationele structuur verwerpen, waarbij ze zich concentreren op de onaangename bijproducten ervan. Ze ontkennen de vooruitgang, maar verkondigen en verlangen naar een nieuw tijdperk dat de beperkingen en verwoestingen overwint die door de moderniteit zijn aangericht.

Het concept van hiërarchie, van ontwikkeling, is aanwezig in het werk van veel vooraanstaande auteurs over menselijk bewustzijn en verticale ontwikkeling. In zijn baanbrekende werk Stadia van geloofJames Fowler zei dat de stadia “een onbetwistbare normatieve tendens vertonen”.

Een manier om de twee standpunten in evenwicht te brengen, is door dat in overweging te nemen al deze structuren hebben positieve en negatieve aspecten in verschillende contexten. Op die manier kunnen we ze zowel lineair als niet-lineair zien.

Als eenvoudig voorbeeld: Susanne Cook-Greuter heeft opgemerkt dat volwassenen die zich bezighouden met Gebser's Magic (haar Fase 2) afhankelijk zijn van anderen om in hun dagelijkse basisbehoeften te voorzien. Door magie gedomineerde volwassenen zijn duidelijk niet geschikt voor de moderne Perspectival-wereld.

Aan de andere kant zou een moderne rationeel-gecentreerde het onmogelijk kunnen vinden om in een magische tribale context te leven, in welk geval Rationeel behoorlijk tekortschiet.

Geen enkel stadium is noodzakelijkerwijs beter in alle contexten. Ze hebben allemaal praktische gaven en gremlins, afhankelijk van de context waarin ze verschijnen sommige zijn beter geschikt voor bepaalde contexten dan andere.

Jean Gebser en de heropleving van eerdere perspectieven

Gebsers benadering is fenomenologisch, en hij moedigt ons aan deze structuren te zien als levende, levende realiteiten in ons, die elk hun eigen perspectief op onszelf en de wereld met zich meebrengen. Hoewel zijn werk, en Johnsons samenvatting ervan, zeer intellectueel en technisch zijn, werken ze allebei psychologisch op de lezer en nodigen ze hem uit in een nieuwe ruimte.

Dit geldt zowel voor de Aperspectival Integral als voor de eerdere, pre-persoonlijke perspectieven van archaïsch, magisch en mythisch. In deze betekenis, Gebser's is een werkelijk integrale benadering die psychoactieve transformatie voor de lezer biedt, niet louter academisch kaartleren.

Een van de voorwaarden voor Gebsers integrale bewustzijn is de geleefde ervaring van concretisering, dat wil zeggen het besef dat de voorgaande structuren, hoewel latent, nog steeds leven in het heden.

Jeremy Johnson

De spirituele basis voor de structuren van het bewustzijn

Gebsers werk over deze bewustzijnsstructuren wordt ondersteund door het concept van Oorsprong – zijn naam voor bron, geest of GodHij beschrijft het als ‘datgene wat alles doordringt of ‘erdoorheen schijnt’’, en beschouwt de structuren als een reeks mutaties van Origin in ons, door ons.

Hij beschouwt het bewustzijn van de Oorsprong als een noodzakelijke voorwaarde voor ons om Integraal bewustzijn te ervaren. Zonder dit kunnen we de wereld niet 'doorzien' of alle voorgaande structuren werkelijk integreren als geleefde realiteiten die voortkomen uit Origin. Dat is een intrigerende stelling, waar sommige moderne ontwikkelingsdeskundigen het niet mee eens zouden zijn.

Nogmaals, het is van cruciaal belang om Gebsers filosofische onderbouwing in gedachten te houden als we zijn bewustzijnsstructuren bestuderen. Oorsprong is de grond, de essentiële basis voor alle mutaties in het bewustzijn.

Jean Gebser en de drie meta-perspectieven

Een belangrijk uitgangspunt van Gebsers werk is dat onze fenomenologische ervaring van tijd en ruimte onze wereld definieert, en hoe we onszelf als onderdeel daarvan zien. Het is niet zo dat er één wereld is en alleen die wereld, maar dat de wereld eenvoudigweg is wat wij waarnemen dat ze is, en dat de werelden die door elke structuur worden gegenereerd, hebben allemaal geldigheid.

Het bewust worden van de mens is onlosmakelijk verbonden met zijn bewustzijn van ruimte en tijd.

Jean Gebser

Laten we, met dat in gedachten, eens kijken naar de drie meta-perspectieven van Jean Gebser. Deze vormen de basis voor zijn bewustzijnsstructuren, en elk vertegenwoordigt een geheel nieuwe wereldruimte.

Niet-perspectief: archaïsch, magisch, mythisch

Op dit niveau van perspectief, dat duidelijk zichtbaar is in de eerste drie structuren van bewustzijn, zijn we volledig geïdentificeerd met de wereld. We staan ​​nog niet apart en beschouwen de wereld of het object ervan als gescheiden van ons.

Owen Barfield noemde dit ‘oorspronkelijke deelname’. Dit is geen bewust, verlicht, non-duaal bewustzijn, maar een betoverde wereld doordrenkt met een diffuse subjectiviteit. De wereld leeft, droomt, praat.

We zien dat alle dingen met elkaar samenhangen en corresponderen. Dit is de wereld van het zelf en de wereld, het zelf en het dier, het zelf en de geesten, allemaal samengesmolten. We realiseren ons niet dat andere mensen, dieren en objecten hun eigen realiteit en complexe werking hebben, los van ons.

Het gebrek aan ruimtelijk bewustzijn van de mens gaat gepaard met een gebrek aan ego-bewustzijn, omdat om de ruimte te objectiveren en te kwalificeren een zelfbewust 'ik' nodig is dat in staat is tegenover de ruimte te staan ​​of de confrontatie met de ruimte aan te gaan.

Jean Gebser

Het is voor ons, moderne volwassenen, moeilijk om het Unperspectival te waarderen. Tegen de late kinderjaren hebben we het Perspectival bereikt en hebben we een volledig gevoel van een aparte identiteit. Maar het Unperspectival is de oorspronkelijke bodem van de aarde waarin ons gevoel van eigenheid en onafhankelijkheid zich ontwikkelt. En de re-integratie ervan is van cruciaal belang als we het aperspectivale, integrale perspectief willen verwezenlijken.

Perspectief: mentaal

De Perspectivische weergave ontstaat wanneer we subjectief differentiëren van de omringende wereld.

De ruimte opent zich en wordt driedimensionaal. Tijd wordt mechanisch, lineair en meetbaar. De wereld verliest zijn betovering en numinositeit terwijl we ons richten op het meetbare en concrete.

De tijd wordt nu een obstakel en we zijn ons bewust van onze kleinheid. We willen zelfbeschikking, autonomie en expressie, en we willen het obstakel van de tijd overwinnen. We bezitten en bestuderen de wereld in plaats van ermee op te gaan.

Dit perspectivische denken verscheen op grote schaal tijdens de wetenschappelijke revolutie. Denk aan Galileo, Copernicus en Kepler.

De negatieve kant is onze vernauwing van ons bewustzijn. We onderdrukken het niet-perspectieve, en blazen ons gekozen deel op voor het geheel. Denk aan ‘de hele wereld is gemaakt van atomen’ of ‘het christendom is de enige ware religie’. Hoewel we de wereld op haar eigen voorwaarden kunnen bestuderen, zijn we blind:

De mens scheidt van het geheel alleen dat deel dat zijn visie of denken kan omvatten, en vergeet de sectoren die aangrenzend, daarbuiten of zelfs erachter liggen.

Jean Gebser

Ik ben van mening dat Gebser zeer vernietigend is over deze vorm van bewustzijn. Hij betreurt zijn kijk op tijd, zijn individualisme, zijn verdeeldheid en ontgoocheling van de wereld, en verlangt ernaar dat deze instort. Nogmaals, dit is begrijpelijk, maar hij beweert volhardend dat er geen sprake is van ontwikkeling, dat geen enkele modus de beste is, terwijl hij deze fase krachtig veroordeelt.

Hoewel perspectivalisme niet de belichaming is van het menselijk bewustzijn, het is een absoluut noodzakelijke stap, en zonder dit kunnen we niet verder gaan dan het sluimerende, quasispirituele Unperpsectival en het werkelijk spirituele Aperspectival bereiken.

Aperpsectief

De “a” staat voor vrijheid, dus deze modus brengt vrijheid van perspectief. De markeringen ervan zijn de re-integratie en verwelkoming van vroege niet-perspectiefstructuren en het nieuwe perspectief op tijd als heelheid. We zien dat verleden, heden en toekomst naast elkaar bestaan.

Dit gaat verder dan de moderniteit – postmoderniteit en metamoderniteit – en is de afgelopen honderd jaar in de kunst en de psychologie naar voren gekomen.

Laten we verder gaan met de vijf bewustzijnsstructuren, die subcategorieën zijn van de drie metaperspectieven.

De vijf structuren van bewustzijn

Volgens Gebser wint elke structuur aan perspectief en dimensionaliteit, terwijl het contact met de oorsprong verder verloren gaat. Hij beschrijft ze als “oorsprongsontwikkeling naar zelfrealisatie bij de mens”, wat heel erg klinkt Wilberiaan.

Archaïsch – 1e van de niet-perspectivische bewustzijnsstructuren

Archaïsch in het Grieks is arche, wat begin of oorsprong betekent. Alle toekomstige bewustzijnsstructuren bestaan ​​in potentia. Er is een absolute non-differentiatie tussen mens en wereld, en we bestaan ​​in een vormloze slaap.

Dit domineerde in de pre-artistieke Homo Sapiens, ongeveer 200,000 tot 30,000 jaar geleden (volgens Yuval Noah Harari in Sapiens verscheen Homo Sapiens voor het eerst 200,000 jaar geleden in West-Afrika), en de culturele manifestaties ervan zijn onbestaande. Zeer jonge, pre-verbale, pre-intentionele baby's bewonen archaïsche kinderen.

We kunnen archaïsch integreren door ons bewust te zijn van onze oorspronkelijke, ongegronde, substantieloze oorsprong, ons Oorspronkelijke Gezicht, de Grond van Al het Zijn, dat in 1 miljoen gedaanten verschijnt in de spirituele systemen van de wereld. Dit is echter het substraat van het archaïsche het bewuste besef ervan ligt sluimerend in die specifieke structuur.

Archaïsch wordt vertegenwoordigd door een nuldimensionale leegte.

Magie – 2e niet-perspectivische structuur

De Magische mutatie markeert onze eerste voorzichtige stap richting het hebben van een wereld in plaats van erdoor gedefinieerd te worden of ermee doordrenkt te worden.

Etymologisch betekent magie maken. Deze mutatie viel historisch gezien samen met het verschijnen van gereedschappen, huizen, boten en kunst. Mensen ontdekten voor het eerst de kracht van intentionaliteit.

Het leven blijft egoloos, ruimteloos en tijdloos, en we voelen ons één met de natuur. We zien nu materiële objecten en symbolen ervan, maar we verwarren de twee. Het menselijke en het dierlijke, het natuurlijke en het hemelse zijn één.

Gebser zegt dat in de magische structuur ‘alles met elkaar verweven is en uitwisselbaar is’. Alle objecten, alle tijdstippen, alle gebeurtenissen en acties doordringen elkaar op magische wijze, bestaan ​​naast elkaar en beïnvloeden elkaar. Als X bestaat en Y bestaat, is X Y.

Het lijkt erop dat we de werkelijkheid naar onze verbeelding kunnen ombuigen: de twee worden als onlosmakelijk met elkaar verbonden.

De meest voor de hand liggende manifestatie van deze bewustzijnsstructuur is het soort magisch denken dat jonge kinderen vertonen. Ze hebben niet het vermogen om echte mensen en gebeurtenissen te onderscheiden van de kerstman, stripfiguren en sprookjes, en geloven dat ze superkrachten kunnen verwerven door in een Spiderman-pak te glijden. Ik stel dit voorbeeld niet voor om deze fase te vernederen, maar om duidelijk te maken wat magie is.

We zouden magie als moderne volwassenen kunnen integreren door te beseffen dat niets werkelijk gescheiden is van ons.

Zeker, we kunnen geen enkel verlangen onmiddellijk in werkelijkheid omzetten, zoals Magic dat graag zou willen. Maar de interne wereld van emoties, gedachten, overtuigingen, intenties en verlangens bevindt zich niet echt binnenin; de buitenwereld van zicht, geluid, objecten, mensen en plaatsen bevindt zich niet echt buiten. Ze vormen een onderling verbonden, interactief, veelkleurig, multidimensionaal netwerk.

We zouden ons ook kunnen realiseren dat onze bedoelingen zeer krachtig zijn. De huidige Manifesteer uw realiteit beweging, indien overdreven en uitgebuit door de zelfhulpgoeroes, is gebaseerd op een fundamentele menselijke waarheid. Dat is de waarheid van de self-fulfilling prophecyVan gedachte wordt emotie, wordt actie, wordt werkelijkheid.

Trouwens, ‘Wat rondgaat, komt rond’ en ‘Gedachten zijn dingen’ – we sturen boemerangs van gedachten uit, en die komen beladen met karma terug.

Magie is een eendimensionaal punt, dat een voorlopig gevoel van eigenwaarde vertegenwoordigt en een wereld van oneindig uitwisselbare punten.

Mythisch – 3e van de niet-perspectivische bewustzijnsstructuren

Bij Mythic komt een nieuw tijdsbesef online: de tijd is nu cyclisch en ritmisch. Denk aan de tijd van de seizoenen, van de sterren, de zon en de maan, van de natuurlijke wereld.

De wereld is nu tweedimensionaal en tweezijdig, vol complementaire polariteiten zoals yin en yang, dag en nacht, goed en slecht.

Deze structuur is rijk aan symbolen en afbeeldingen, maar niet magisch. De symbolen beginnen zich los te maken van de natuur, net als de mens.

Gebser beweert dat het essentiële karakter van Mythic de opkomst van de ziel of het beginnende zelfbewustzijn is. Dit zelf is een samensmelting van de cycli die het in de wereld waarneemt, en is nog niet een volledig individu dat gescheiden is van de wereld.

De mythische cultuur getuigt van bewustzijn van de grotere kosmos en de werking ervan – nog een teken dat we ons afscheiden van de wereld.

Rationeel – De perspectiefstructuur

In deze mutatie komt volledige individualiteit online, samen met lineaire, historische tijd. Dit impliceert de volledige scheiding van het zelf van de omgeving, en voor de eerste keer een perceptie van lege ruimte. We zijn niet langer verweven met de werkelijkheid; we bewegen ons er doorheen, we kijken ernaar, we analyseren het.

Er is de opkomst van kwantificeren, meten, discursief denken, de wetenschappelijke houding en het vermogen om de wereld op zijn eigen voorwaarden te kennen. We analyseren, we trekken uiteen, we zoeken bewijs voor objectieve verschijnselen die ‘daarbuiten’ zijn. De wereld lijkt te functioneren in een klokachtige, rationele orde, van verleden naar toekomst en van links naar rechts.

René Descartes zei: ‘Ik denk, dus ik besta.’ Parminedes concludeerde dat ‘denken en zijn één en hetzelfde zijn’. Dit is de rationele, perspectivische filosofie.

Niet alleen verschijnt de volledige zelfheid, maar ook het vermogen om een ​​relatie met zichzelf te hebben. Door lineaire tijd waar te nemen, streven we ernaar te verwerven, te groeien, te accumuleren, te veranderen, te analyseren en te verbeteren.

Er is geen twijfel deze mutatie heeft de mensheid voor altijd veranderd. Mensen zijn niet langer uitsluitend afhankelijk van de grillen van de natuur; Wij leggen onze grillen op aan de natuur. Door gegevens te verzamelen, te analyseren, te rationaliseren en te generaliseren kunnen we trends, patronen en systemen ontdekken. Dit soort denken ligt ten grondslag aan alle wonderen van de moderne wetenschap, geneeskunde en technologie.

Toch brengt het ook diepe angst met zich mee. Het is pijnlijk om een ​​verzonnen zelf in stand te houden dat overgeleverd is aan de lineaire tijd. En uit Gebsers beschrijvingen van de lege, driedimensionale ruimte en de rationele ontgoocheling kun je ons gevoel van zinloosheid diepgaand begrijpen.

Dit is tegenwoordig de dominante bewustzijnsstructuur bij westerse volwassenen het verklaart veel van ons succes, onze mislukkingen, onze vreugde en onze angst.

Rationeel wordt weergegeven door een driehoek, die het gezichtspunt en de afstand aangeeft.

Integraal – De aperspectivale structuur

in werkelijkheid waren wij het geheel en het geheel was ons.

Jean Gebser

De volgende Gebseriaanse structuur na het Rationele is de Integrale, waar ons sterke gevoel van afgescheidenheid nu loskomt en opgaat in het geheel.

In de Integrale mutatie ontwikkelen we een nieuwe vorm van tijd en ruimte: tijdvrijheid, ruimtevrijheid. Onze identiteit breidt zich uit voorbij het persoonlijke en perspectivische, naar de Gebseriaanse oorsprong.

We zijn ons bewust van de levendigheid van het verleden en de aanwezigheid van de toekomst, en hoe verleden, heden en toekomst allemaal naast elkaar bestaan ​​en op elkaar inwerken. Deze structuur is noch psychisch, noch mentaal, noch magisch: het is los en maakt het mogelijk dat al deze voorgaande structuren bestaan. Het levend zien van de voorgaande structuren in onszelf is een vereiste voor Integraal.

We komen opnieuw in contact met het spirituele als een bewuste, geleefde realiteit, en niet als een voorbewuste sluimering zoals in het archaïsche. Wij zijn het geheel zoals het verschijnt als wij en als de velen.

Johnson suggereert dat we, om deze fase te belichamen, contemplatieven worden, die op elk moment aanwezig zijn bij wat zich ontvouwt. Wereldse monnik is mijn term ervoor.

Integraal wordt weergegeven door een bol: het is multi-perspectief en ziet alle tijdsvormen samen met de spirituele realiteit die ze doordringt.

We zijn in het mentale wakker geworden, maar in het integrale worden we ingewijd in de helderheid van de oorsprong.

Jeremy Johnson

Waar zijn we nu? Jean Gebser en de structuren van het bewustzijn

Gebser heeft de Tweede Wereldoorlog meegemaakt, een tijd van grote turbulentie en verwoesting, die in zijn ogen werd veroorzaakt door de ineenstorting van de mentale structuur. Hij zag het als een uitbarsting, een uitbarsting van tijd in de driedimensionale Perspectival-wereld. De meer ware aard van de tijd ontwortelde de mentale fixatie op lineaire, historische tijd en op vooruitgang.

In de ineenstorting van de moderniteit versnelt de technologische vooruitgang oncontroleerbaar en produceren we gevaarlijke en dodelijke machines die in staat zijn om snel miljoenen mensen uit te roeien. Denk aan gaskamers, atoombommen, bommenwerpers en machinegeweren.

We zitten nog steeds aan boord van de technologisch op hol geslagen trein. AI, een fenomeen dat we niet echt begrijpen of beheersen, vermenigvuldigt en verspreidt zich onweerstaanbaar door het bedrijfsleven, de handel en de handel.

De opeenstapeling van menselijk leven veroorzaakt klimaatverandering. We kunnen terug en vooruit kijken, in het besef van hoe onze acties onze ecosystemen hebben ontwricht, en zijn het beu om dergelijke schadelijke acties voort te zetten.

De perspectivische fixatie van het Mentale bereikt pathologische niveaus nu het internet ons in staat stelt ons te omringen met mensen die onze perspectieven delen. Dit versterkt alleen maar deze gefragmenteerde en gedeeltelijke standpunten. Zelfs liberale ideeën en filosofieën verraden nu een bekrompen eensgezindheid die de mythische tweedimensionaliteit weerspiegelt.

We bevinden ons momenteel in de mentaal-integrale transitie, en een deel van onze taak als opgroeiende mens is het belichamen en verwezenlijken van de toekomst. Wanneer zullen we tijdloosheid, ruimteloosheid, egoloosheid en perspectiefloosheid volledig beleven?

---